Interview met Jet van Vreeswijk, naar aanleiding van haar afscheid als voorzitter van De Boekensteun.
Bron: Brummens Nieuws
Afgelopen jaar bestond Stichting de Boekensteun 30 jaar. Tijdens een feestelijke middag in november werd daar met de bekende schrijver Adriaan van Dis, die werd geïnterviewd door schrijfster Janneke Siebelink, uitgebreid bij stilgestaan. Wat toen slechts bij enkelen bekend was, was dat die dag Jet van Vreeswijk voor het laatst als voorzitter van het bestuur van de Boekensteun een schrijver toesprak.
Jet was vanaf het begin de voorzitter, maar droeg per 1 januari het stokje over. We blikken met haar terug op 30 jaar ‘Belangstelling wekken voor het lezen’. Want dat is de missie van Stichting de Boekensteun.
Hoe is Stichting de Boekensteun ontstaan?
‘Het idee om lezingen te gaan organiseren in de Bibliotheek komt van Hans Broer, destijds de bibliothecaris in Brummen, die op zeer veel fronten actief was. Hij is helaas veel te jong onverwachts overleden. Hij benaderde mij en Leen van Weelden, die in die periode directeur stichting Beeldende Kunst was, om Stichting de Boekensteun op te richten. Waarom hij bij mij kwam weet ik niet, maar waarschijnlijk omdat ik graag onderneem en het leuk vind iets goeds met een groep mensen te organiseren. Onze officiële missie was: het wekken van belangstelling voor het lezen, het organiseren van tentoonstellingen en het organiseren van lezingen en bijeenkomsten.’
Was er altijd al sprake van lezingen en films?
‘We zijn direct gestart met het organiseren van vijf lezingen per jaar. De schrijvers werden destijds via de contacten van Hans en Leen geregeld. Ongeveer tien jaar geleden zijn we gestart met het organiseren van filmavonden naast de lezingen. In eerste instantie waren dat kostuumdrama’s. De afgelopen jaren worden vooral boekverfilmingen uitgezocht die we in de Bibliotheek in Brummen tonen.’
Wat bepaalde de keuze voor de schrijvers?
We wilden graag literaire zwaargewichten in ons programma hebben, wat meestal gelukt is. Zoals Tom Lanoye, Alexander Munninghof, Oek de Jong, Ramsey Nasr, Renate Dorrestein, Ilja Pfeijffer, Marieke Lucas Rijneveld en Adriaan van Dis natuurlijk. Toen in Amsterdam de Schrijverscentrale kwam werd het eenvoudiger om al die schrijvers te bereiken. Omdat we niet alleen liefhebbers van literatuur wilden aantrekken, de missie is immers belangstelling voor het lezen wekken, zijn we ook schrijvers gaan uitnodigen die een ander publiek trekken. Zoals Lale Gül die veel jongeren aanspreekt. En kortgeleden hadden we Martin Hendriksma die een boek heeft geschreven over het oorlogsverleden van familiebedrijf Bols. Hij is nog niet zo bekend, maar de avond was heel erg leuk. Ook omdat hij, anders dan anders, met een quiz begon.
De jubilea waren altijd heel speciaal, hoorden we?
‘In die dertig jaar hebben we verschillende jubilea gevierd, waarbij het twintigjarig bestaan echt memorabel was. We hadden een ambitieus programma met tien schrijvers op tien verschillende locaties in Brummen en Eerbeek. Vanuit de Vroolijke Frans vertrokken drie bussen met de deelnemers, voorzien van lunchpakketten, om alle locaties te bezoeken. Zoals Spaensweerd, de Engelenburg en de boekhandels in Brummen en Eerbeek. Onder andere de schrijvers Jan Siebelink, Wim Daniels, Joke Hermsen, Nelleke Noordervliet, A.L. Snijders en Thomas Verbogt stonden klaar op de locatie. Afsluitend was er een stamppottenbuffet. Die dag is niet te evenaren. Fantastisch was het.’
Zijn er meer mooie herinneringen?
‘Zeker! En ook heel veel, dus ik durf eigenlijk geen namen te noemen omdat ik dan anderen te kort doe. Wat bijvoorbeeld grappig was, zeker omdat je weet dat ze nu net de Boekenbon Literatuurprijs heeft gewonnen, was dat Esther Gerritsen toen ze de eerste keer kwam zo jong was dat haar ouders haar begeleidden. Ik herinner me dat ze vertelde dat ze eigenlijk naar de toneelschool wilde. Daar vroegen ze wat haar naam was? Waarop Esther zei (met accent): ‘ik heet Aster en dit nogmaals herhaalde.’ Waarop de toneelschool aangaf, ‘als jij je naam niet goed kunt uitspreken, dan ben je hier niet welkom.’ Daarna is ze schrijver geworden.’
Wat sprak jou persoonlijk het meest aan van die lezingavonden?
‘Wat ik het meest bijzondere aan 30 jaar Boekensteun vind, is dat elke avond weliswaar dezelfde opzet had, maar desondanks elke keer een eigen dynamiek. Dat is vergelijkbaar met het lezen van een boek. Dat doet vaak iets met je en ook steeds weer iets anders. Bij sommige avonden werd ik echt geraakt door de openheid van de schrijver. Sommige mensen hoeven de schrijver van een boek niet te kennen maar ik vind dat prettig. Het geeft een extra dimensie aan het boek als je de persoon achter de schrijver kan ontmoeten en een inkijkje in zijn leven krijgt. Vanwege die openheid was ik erg onder de indruk van de schrijver Philip Huff. Hij was heel open over zijn ingewikkelde jeugd en de rol die zijn ouders daarin hadden gespeeld. Je zag bij hem even het luikje omhoog gaan waardoor je hem echt kon zien.’
Wat wens je de Boekensteun voor de toekomst toe?
‘Het zou mooi zijn als er meer jongere mensen naar onze lezingen komen. Het is ontzettend belangrijk dat er gelezen wordt. Dit soort avonden kunnen dat heel goed stimuleren. Lezen kan je even helemaal laten wegdromen. Nu ik wat ouder ben en het wat stiller om me heen wordt is het heel fijn als er veel tijd is om te lezen, om dat wat ik lees op mijn eigen leven en geschiedenis te betrekken. Ik kan heel diep in een boek verzonken zijn en kan mijn eigen emoties daarin kwijt. Er valt veel uit een boek te halen en daarom schrijf ik vaak dingen op terwijl ik lees, zoals mooie zinnen. Dat plezier gun ik heel veel anderen ook.’
Speciale verrassing in seizoen 2025-2026
Boekhandel Bosman Primera XL in Brummen biedt Jet van Vreeswijk voor haar grote en langdurige inzet een speciale schrijversavond aan in het komende seizoen. Deze avond wordt opgenomen in het reguliere programma.
Om weer een aantrekkelijk programma aan te bieden hebben wij donateurs nodig. Voor € 35,- per persoon per jaar, maar een groter bedrag is uiteraard zeer welkom, is het al mogelijk om vijf lezingen (kosteloos en voor niet donateurs € 7,50) en vijf filmavonden (donateurs betalen hiervoor € 7,50 en niet donateurs € 10,00) bij te wonen. Aanmelden kan via: stichtingdeboekensteun@gmail.com.